جایگاه ویژه سیما، منظر و فضای سبز در دوره پنجم مدیریت شهری
انقلاب درختکاری در شهرقدس با کاشت 250 هزار اصله نهال
امروزه دیگر نمیتوان هیچ شهری را بدون فضای سبز و بوستانهای شهری تصور کرد، چراکه شهر بدون فضای سبز همانند نقاشیِ بدون رنگ، سرد و بیروح است. در واقع فضاهای سبز شهری با درختان و گیاهان مختلف، بر کالبد شهر حیات میبخشند و آدمی را از حصار آهن و سیمان ساختمانهای شهر رها میکنند. اهمیت فضاهای سبز شهری تا بدانجاست که بر اساس استانداردهای جهانی، باید در هر شهر 20 مترمربع سرانه فضای سبز ایجاد شود و این اهمیت زمانی دوچندان میشود که مباحث زیباسازی و مبلمان شهری را در کنار آن قرار دهیم. همپوشانی و ارتباط این مباحث در ایجاد سیمای شهری موجب شده است در دوره جدید مدیریت شهری، سازمان پارکها و فضای سبز و اداره زیباسازی شهرداری ادغام شده و سازمان جدیدی تحت عنوان سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری تشکیل شود. در این میان، توجه و تمرکز ویژه مهندس مسعود مختاری، شهردار قدس نسبت به حوزه سیما، منظر و فضای سبز شهری موجب شده است ارادهای قوی درباره توسعه و بهسازی فضای سبز شهرقدس شکل بگیرد که حاصل آن بازسازی و احداث چندین بوستان، نصب المانهای مختلف، زیباتر شدن شهر و افزایش قابل توجه سرانه فضای سبز در شهرقدس در مدت 2 ساله دوره پنجم مدیریت شهری است. در این گزارش به رویکردهای سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری قدس در این حوزه پرداختهایم.
ایجاد هویت شهری با ساماندهی فضاهای شهری
سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری با پوشش خدمات در همه نقاط سطح شهر علاوه بر ارتقای زیبایی بصری شهر با رویکردی جامع به فضاسازی شهری پرداخته است. ساماندهی فضاهای شهری نقش موثری در آرامش روانی و کاهش آسیبهای اجتماعی ایفا مینماید چون هرگونه بینظمی بصری موجب ایجاد تنشهای روحی و بصری می گردد و با ساماندهی و بهبود اقدامات زیباسازی در این حوزه میتوان سیما و منظر شهری را با رویکرد انسانمحور ارتقا بخشید. اجرای طرحهای ساماندهی و حذف زوائد سطح شهر به صورت دورهاي، جمعآوري الايديهاي غيرمجاز، حذف زوائد بصری و تابلوهاي غيرمجاز در ميدان آزادي و خيابان امام خميني(ره)، ساماندهي تبليغات شهري، جمعآوري داربستهاي غيرمجاز در سطح شهر و اخطار به ديوارنويسيهاي غيرمجاز از اقدامات مهم در ارتقای سیما و منظر شهری بوده که با همکاری واحدهای مختلف شهری انجام گرفته است. همچنین به منظور ساماندهی و بهبود فضاهای شهری عملیات رنگآمیزی، دیوارنویسی و نقاشیهای دیواری نیز در سطح وسیعی از شهر اجرایی شده است. در همین راستا تلاش شده است فضای شهر با نصب المانها و آذینبندی و نورپردازیها با ایام مناسبتی سال تطابق یابد تا شهروندان نسبت به فضای شهری احساس بهتری داشته باشند.
طرح توسعه کمربند سبز شهرقدس
یکی از راهبردهای اصلی در جهت تحقق طرح جامع توسعه شهری، تأکید بر ایجاد و توسعه کمربند سبز شهر است. پروژههای کمربند سبز در شهرها معمولاً با هدف ایجاد بادشکن و فیلتر طبیعی بهمنظور مهار شنهای روان، بادهای موسمی و ایجاد اکوسیستم طبیعی پیشبینی میشوند. یکی از مهمترین تأثیرات این پروژهها توسعه فضاهای سبز شهری و تولید اکسیژن است. شهرقدس نیز به خاطر مجاورت با کلانشهرهای تهران و کرج و همچنین استقرار شهرکهای صنعتی در این شهر از جمعیت قابل توجهی برخوردار است و برای رفع آلودگی هوا و ریزگردها احتیاج به کمربند سبز و فضای سبز استاندارد دارد. ایجاد کمربند سبز شهری در محدوده شهرقدس از سالهای گذشته آغاز شده است و طرح توسعه آن در دستور کار شورای اسلامی شهر و شهرداری قدس قرار دارد که در ماههای آینده روند اجرای این طرح با سرعت بیشتری دنبال خواهد شد.
ساماندهی فضاهای سبز معابر
یکی از پروژههایی که در سال گذشته در این حوزه انجام شد،عملیات اجرایی ساماندهی فضای سبز خیابانهای حضرت ولیعصر(عج) و سی متری شهدا بود که طی آن حذف علفهای هرز، خاکریزی و کاشت ردیفی گونههای گیاهی و نهال و آبیاری صورت گرفت.
اجرای شبکه آبیاری فضای سبز شهری
با توجه به کاهش منابع آب زیرزمینی و جدی بودن بحران کمبود آب در سطح منطقه و کشور طرح مکانیزه کردن آبیاری فضای سبز شهری قدس در دستور کار این سازمان قرار گرفت. این سازمان در جهت ارتقای کیفی فضای سبز و افزایش سطح و ایجاد شبکه آبیاری تحت فشار اقدام به برنامهریزی و اجرای لولهگذاری در نقاط مختلف شهر نموده است. پیش از این آبیاری فضاهای سبز شهری از طریق تانکرهای سیار انجام میشد که با ایجاد شبکه آبیاری از طریق لولهکشی در سرتاسر فضاهای سبز سطح شهر، این کار به صورت مکانیزه انجام خواهد شد. توسعه شبکه آبیاری فضای سبز شهری قدس به منظور حفظ و نگهداشت آن و جلوگیری از هدررفت منابع آب زیرزمینی و صرفهجویی در مصرب آب از اهداف مهم سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری می باشد و به صورت جدی از طرف این سازمان اجرا و دنبال خواهد شد.
تعمیر و بازسازی مستمر تجهیزات و مبلمان معابر و بوستانها
تجهیزات و امکانات قرار گرفته در معابر و بوستانهای سطح شهر پس از مدتی دچار فرسودگی شده و نیاز به بهسازی یا تعویض پیدا میکند که سازمان سیما، منظر و فضای سبز همواره موارد اینچنینی را شناسایی کرده و نسبت به رفع مشکل آن اقدام میکند. از جمله مواردی که نیاز به تعمیر و بازسازی داشت، آبنمای بوستان آزادگان بود که به دلیل فرسودگی این آبنما، امکان استفاده از آن وجود نداشت؛ بر همین اساس، بازسازی این آبنما در دستور کار قرار گرفت. تعویض و سرویس قطعات پلیاتیلن پکیجهای بازی کودکان و لوازم ورزشی بوستانهای سطح شهر، رنگآمیزی نردههای سیمانی طرح چوب در بلوارها و بوستانهای سطح شهر، نصب نردههای فلزی و سیمانی در سطح شهر، اجرای طرح پلاککوبی الکترونیکی درختان و احداث سرویسهای بهداشتی، بوفه، و نمازخانه در بوستانهای سبزه الماس، ارغوان و بوستان جنگلی فتح از جمله برخی اقدامات انجام شده در 2 سال گذشته بوده است.
کاشت 250 هزار اصله نهال
سازمان سیما ، منظر و فضای سبز شهری شهرداری قدس در کنار طرحهای توسعه فضای سبز، بر لزوم ساماندهی و بهسازی فضاهای سبز موجود در سطح شهر اعم از بوستانها، بلوارها و میادین تاکید ویژهای دارد، بر همین اساس در 2 سال گذشته بیش از 250 هزار اصله درخت در فضاهای سبز سطح شهر کاشته شده است. این تعداد درخت در پروژههای احداث بوستانهای شهری، بوستانهای جنگلی، بوستانهای نواری حاشیه شهر، کمربند سبز شهری و معابر و میادین شهر کاشته شده است که موجب دگرگونی و تحول در فضای سبز سطح شهر شده است.
بهسازی ورودیهای شهر
ساماندهی و زیباسازی ورودیهای شهر از اهمیت فراوانی برخوردار است. بر همین اساس، در نخستین اقدام در این رابطه بهسازی میدان چیتگر در حاشیه جنوبی شهرقدس در دستور کار قرار گرفت و طی آن، عملیات زیرسازی، تسطیح، طراحی، کاشت گل و گیاه، درخت و چمنکاری به مساحت 14224 مترمربع به مرحله اجرا در آمد.
توجه به کاشت گیاهان مقاوم با شرایط کمآبی
با توجه به اینکه در وضعیت کمآبی، آبیاری فضاهای سبز با تانکر موجب افزایش مصرف آب و تشدید این بحران میشود، طرح آبیاری تحت فشار و قطرهای در بوستانهای سطح شهر به اجرا درآمده است. البته استفاده از گونههای مقاوم به کمآبی و خشکی نیز میتواند در این شرایط بحرانی علاوه بر بهرهمندی از منافع وجود فضای سبز در سطح شهر، اهدافی چون کاهش هزینه با جلوگیری از هدررفت آب و صرفهجویی در هزینههای نگهداشت فضای سبز و... را به دنبال داشته باشد که شهرداری قدس در توسعه فضای سبز این رویکرد را دنبال میکند.
تجهیز بوستان حضرت ولیعصر(عج) به زمین چمن مصنوعی
در پروژه تخریب و بهسازی بوستان حضرت ولیعصر(عج) این بوستان به زمین چمن مصنوعی تجهیز شد. این زمین به مساحت تقریبی سیصد مترمربع احداث شده و جهت جداسازی و ایمنسازی فضای ورزشی، پیرامون آن فنسکشی شده است که در راستای حمایت از کالای ایرانی، از چمن مصنوعی ایرانی در این پروژه استفاده گردیده است.
شمیم عطر گل محمدی در شهرقدس
با توجه به برنامههای اجرایی پیشبینی شده برای افزایش تنوع و زیبایی بصری در حوزه تامین فضای سبز شهر، طراحی و احداث باغ گل محمدی در مجموعه پارک شهر به مساحت یک هکتار در دستور کار این سازمان قرار گرفت. بیش از 27هزار بوته گل محمدی در این مجموعه کاشته خواهد شد که با تکمیل فرآیند آمادهسازی و بهرهبرداری از این پروژه، امکان بازدید عمومی از مجموعه باغ گل محمدی برای شهروندان فراهم خواهد شد.
احداث چاههای عمیق و تجهیز تمام بوستانها به تانکر ذخیره آب
سال گذشته به منظور تامین آب مورد نیاز در سطح شهر احداث ۳ چاه عمیق صورت گرفت. علاوه بر این، به دلیل ایجاد شبکه آبیاری و ضرورت تامین آب کافی بدین منظور، ساخت اتاقک و نصب تانکر در بوستانهای شهر در دستور کار قرار گرفت که این طرح تاکنون در چند بوستان اجرا شده است و به مرور در تمامی بوستانها شاهد بهرهبرداری از این مخازن خواهیم بود.
درختکاری جنب دانشگاه آزاد
علاوه بر این اقدامات، شهرداری قدس بنا دارد در جنب دانشگاه آزاد اسلامی در یک مجموعه ۱۰ هکتاری غرس و کاشت درخت انجام دهد تا شاهد ارتقای سرانه فضای سبز شهری در این نقطه از شهر باشیم و شهروندان از آن بهرهمند شوند.
ساماندهی حریم رودخانه
از جمله شاخصترین پروژههای فضای سبز در سال جاری میتوان به ساماندهی حریم رودخانه این شهر اشاره کرد که مطالعات این پروژه انجام و همچنین عملیات اجرایی آن نیز از اسفندماه شروع شده که امیدواریم این بوستان ۱۷ هکتاری تا پایان سال 98 مورد بهرهبرداری قرار گیرد.
اهداف تعیین شده برای آینده
ادامه توسعه و بهسازی فضای سیما، منظر و فضای سبز مهمترین ماموریت این سازمان در آینده خواهد بود که در قالب احداث و بازسازی بوستانها، بهسازی و زیباسازی فضاهای معابر عمومی و میادین، تکمیل پروژههای نیمهتمام فضای سبز و... است. احداث بوستان بانوان، فاز دوم بوستان حنانه و توسعه، تجهیز و ساماندهی فضای سبز محور چیتگر از جمله مهمترین برنامههایی است که در ماههای پیشرو در اولویت اقدامات این شهرداری قرار خواهد گرفت تا به سرانه استاندارد فضای سبز در سطح شهر دست یابیم.